Trong Câu Chuyện Gia Ðình kỳ trước, chúng tôi có nói về năm yếu tố hay năm điều kiện cần có để đào tạo nên những đứa con trưởng thành, chúng tôi cũng đã trình bày yếu tố thứ nhất, đó là trong gia đình cần có tình yêu thương: tình yêu vợ chồng dành cho nhau và tình yêu cha và mẹ dành cho con. Hôm nay chúng tôi xin trình bày yếu tố thứ hai.
2. Kỷ Luật
Khi các em nhỏ làm ngược lại những gì cha mẹ dạy bảo, đó không phải là tính tự nhiên ngây thơ của trẻ con nhưng là các em thách thức thẩm quyền của cha mẹ. Các em muốn thử xem mình có thể vượt qua giới hạn mà cha mẹ đặt ra hay không, hoặc xem thử cha mẹ sẽ nhường bước đến đâu. Ở tuổi nào con cái cũng muốn thách thức thẩm quyền của cha mẹ, từ những em mới vài tháng, đến những em vài ba tuổi, và đặc biệt là các em trong tuổi thiếu niên. Ngoài ra, vì tính tò mò và vì ảnh hưởng và áp lực của bạn bè, con em chúng ta cũng dễ có khuynh hướng muốn làm ngược lại lời dạy bảo của cha mẹ. Vì những yếu tố đó, là cha mẹ chúng ta cần đặt luật lệ và giới hạn cho con, để không phải khóc, phải khổ vì có những đứa con ngỗ nghịch, không tôn trọng thẩm quyền của cha mẹ, lớn lên làm những điều gây thiệt hại cho bản thân và gia đình. Nếu con bước ra khỏi giới hạn và thách thức thẩm quyền của cha mẹ, chúng ta cần có biện pháp để chấm dứt điều đó. Tuy nhiên, trong mọi hoàn cảnh và mọi trường hợp, chúng ta cần hướng dẫn con bằng tình thương và kỷ luật.
Lời Chúa trong Kinh Thánh dạy rằng nếu thật sự thương con, chúng ta phải áp dụng kỷ luật để dạy dỗ, uốn nắn con nên người trưởng thánh. Sách Châm Ngôn trong Thánh Kinh Cựu Ước dạy những câu như sau: "Người nào kiêng roi vọt ghét con trai mình; song ai thương con ắt cần lo sửa trị nó" (13:24). "Chớ tha sửa phạt trẻ thơ, dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu. Khi con đánh nó bằng roi vọt, ắt giải cứu linh hồn nó khỏi âm phủ" (23:13-14). Một lời dạy khác về việc dùng kỷ luật trong việc dạy con là: "Roi vọt và sự quở trách ban cho sự khôn ngoan; còn con trẻ phóng túng làm mất cỡ cho mẹ mình" (29:15). Sự dạy bảo và roi răn phạt của cha mẹ sẽ giúp con cái được khôn ngoan, các em sẽ biết đâu là điều tốt phải làm, đâu là điều xấu phải tránh. Nếu không rèn luyện uốn nắn con, các em sẽ trở nên những đứa trẻ vô kỷ luật, khiến cho cha mẹ phải xấu hổ. Có lẽ quý vị đã từng chứng kiến những em nhỏ nằm vạ, gào khóc nơi công cộng, cha mẹ xấu hổ mà không biết làm sao, lý do là vì ở nhà mỗi khi các em gào khóc như thế, cha mẹ lập tức chiều theo ý các em nên đó là cách các em đòi hỏi điều mình muốn, bất kể là đang ở đâu, những em đó không nể sợ cha mẹ hay một người nào. Vì mọi người đều sinh ra trong tội lỗi, nếu để tự nhiên không hướng dẫn sẽ chọn điều sai quấy và con đường tội lỗi, vì thế kỷ luật là điều không thể thiếu trong gia đình nếu chúng ta muốn đào tạo nên những đứa con trưởng thành.
Lời Chúa khẳng định rằng: "Sự ngu dại vốn buộc vào lòng con trẻ; song roi răn phạt sẽ làm cho sự ấy lìa xa nó" (Châm ngôn 22:15). Chúng ta thấy tính dại dột và có khuynh hướng muốn làm điều quấy trong con em chúng ta, dù ở tuổi rất nhỏ, tuổi mà chúng ta thường gọi là "ngây thơ vô tội". Chẳng hạn như các em nhỏ không ai dạy mà biết tranh giành, tham lam, ích kỷ, ganh ghét. Khi biết nói là các em tự nhiên biết nói dối, nói để lấy lòng người lớn, v.v... Vì thế nếu không có kỷ luật để ngăn chận và sửa dạy những hành động sai quấy, con em chúng ta không thể trở nên người tốt. Nhưng điều cần nhớ là chúng ta dùng kỷ luật và dùng roi để răn dạy, cảnh cáo chứ không phải để gây tổn thương cho tinh thần hay thể xác của con.
Vì cả cha và mẹ đều có trách nhiệm dạy con nên khi con hư hỏng, cả cha và mẹ đều chịu ảnh hưởng: Kinh Thánh cho biết: "Con trai khôn ngoan làm vui cha mình; nhưng đứa ngu muội gây buồn cho mẹ nó" (Châm ngôn 10:1). Nếu cha mẹ không đồng nhất trong việc áp dụng kỷ luật, con cái sẽ hoang mang, không biết phải vâng lời ai. Ví dụ, con xin đi chơi, cha nói không được, đi như thế nguy hiểm không tốt, nhưng mẹ lại cho đi, nói rằng không sao, có chuyện gì mẹ chịu. Hoặc khi con xin mua sắm một món đồ nào, cha đồng ý nhưng mẹ không đồng ý, bảo mua như thế là phí phạm, không cần thiết. Có những cha mẹ đẩy trách nhiệm cho nhau khi cần áp dụng kỷ luật hay đặt luật lệ cho con. Ví dụ như khi con xin ngủ lại đêm ở nhà bạn, hoặc xin đi chơi với bạn trai, bạn gái, ông cha nói: con phải xin phép mẹ, mẹ bảo xin phép cha, không người nào muốn đặt giới hạn hay đặt kỷ luật cho con, cũng không ai muốn chịu trách nhiệm về việc của con . Ðiều này sẽ khiến con bối rối, không biết phải xin phép ai, không biết cha hay mẹ là người thật sự có quyền trong gia đình. Khi cha mẹ không nhất quán trong việc dạy con cũng khiến các em yêu thương cha mẹ không đồng đều.
Có những gia đình cha quá khó còn mẹ thì quá dễ dãi, con muốn gì cũng được; có gia đình thì ngược lại, mẹ là người nghiêm khắc còn cha vì quá bận rộn với công việc hoặc thiếu tinh thần trách nhiệm lại quá dễ dãi với con. Ðiều này khiến con cái không những hoang mang nhưng có thể đưa đến sự chia rẽ trong gia đình: con cái có thể cảm thấy gần gũi và yêu thương bậc cha mẹ dễ dãi với mình nhưng lại xa lánh hoặc không thương người nghiêm khắc hơn (còn tiếp).
Minh Nguyên
