Trong xã hội mà cảm tưởng như cái gì cũng có thể mua được bằng tiền, nếu không phải là mua được bằng ít tiền thì rất nhiều tiền sẽ mua được, con người dễ bị mờ mắt bởi sức mạnh của tiền bạc, đến nỗi tôn thờ nó và liều mình sống chết vì nó. Đồng tiền có thật là có sức mạnh đến như thế không, và thật ra nó phải có vị trí nào trong đời sống của chúng ta, những người con cái Chúa. Trong bài này chúng ta sẽ thảo luận về vấn đề đó.
Trước tiên, chúng ta không phủ định mặt tốt, tức là khả năng đắc lực của đồng tiền, cuộc sống bây giờ ai cũng phải cần đến tiền và đồng tiền giúp chúng ta nhiều việc trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Đồ ăn thức uống, quần áo, nhà cửa, đi lại, để chúng ta sống và vui hưởng cuộc sống mà Chúa ban cho mình, để chúng ta hầu việc Chúa, để chúng ta làm được biết bao nhiêu việc trong đời. Cho nên chúng ta vẫn đi làm kiếm tiền để dùng nó mà đổi lấy những gì đáp ứng cho nhu cầu của mình. Cho nên, ta không nói về việc bỏ đồng tiền và phủ nhận vai trò của nó trong xã hội, nhưng chúng ta cần phải nói về sai lầm chung của mọi người, khi đề cao quá mức đồng tiền đến mức tôn thờ nó.
A. Những gì đồng tiền không mua được
Thời gian.
Tiền có thể mua được đồng hồ, nhưng không mua được thời gian. Tiền có thể mua được thời gian của người khác (để họ làm việc cho mình), nhưng không thể mua được thời gian cho chính bản thân mình.
Hạnh phúc. Tiền có thể mua được ngôi nhà, nhưng không mua được tổ ấm. Tiền có thể xây dựng cho mình cả cơ ngơi, đem lại sự đầy đủ về vật chất. Nhưng nếu thiếu những nguyên tắc cơ bản của lòng yêu thương và mối quan tâm chăm sóc lẫn nhau giữa những con người trong gia đình, thì chẳng bao giờ có được tổ ấm.
Bình an. Tiền có thể mua được chiếc giường, nhưng không mua được giấc ngủ. Tiền có thể thuê được vệ sĩ, xây được nhà kiên cố, nhưng không mua được sự bình an.
Sự khôn ngoan. Tiền có thể mua được cuốn sách, nhưng không mua được tri thức. Tiền có thể chi ra để đi học những trường tốt nhất, nhưng không thể mua được tri thức và hiểu biết thật cho con người.
Sức khỏe. Tiền có thể mua được thuốc, nhưng không thể mua được sức khỏe Tiền có thể giúp cho ta được đi khám bác sĩ và điều trị ở những bệnh viện tốt nhất, ngay cả khi đó nó cũng không thể đảm bảo cho chúng ta một sức khỏe.
Sự tôn trọng. Tiền có thể mua được địa vị, nhưng không mua được sự tôn trọng. Dùng sự đút lót, dùng tiền bạc để thắng được hơn người khác, đạp lên đầu người khác để mà ngoi lên cao, điều đó chẳng đem lại cho con người sự tôn trọng bao giờ.
Tình yêu. Tiền có thể mua được thể xác, nhưng không mua được tình yêu Quà tặng quí giá, những cơ sở vật chất và năng lực kiếm tiền của người đàn ông, những đồ trang sức để chăm sóc vẻ đẹp bề ngoài của người phụ nữ, đó chưa phải là tất cả để đảm bảo cho một tình yêu.
Cõi đời đời. Tiền có thể mua được của cúng tế, nhưng không mua được thiên đàng Có thể rất sùng đạo và tu nhân tích đức và bố thí cho người nghèo, nhưng chẳng thể nào đủ mua vé vào cõi đời đời.
Như vậy, đồng tiền không đủ sức để đem lại cho con người những gì thực sự họ cần nhất. Những điều khi nghe ra thì rất đơn giản nhưng đối với ai đó thì đây lại là sự được mở mắt. Khi chúng ta thảo luận về những điều này, tôi nhớ lại một kỷ niệm nho nhỏ, mười lăm năm về trước khi mình được nhận thức ra vấn đề này, từ trong một bài viết nhỏ dùng để mời gọi mọi người đến với Chúa.
B. Những gì Chúa có để ban cho bạn
Trong bài viết nhỏ đó có lời kêu gọi nhắc nhở như thế này: "Những gì đồng tiền bất lực không thể đem lại, thì có Chúa Jê-sus muốn làm cho đời sống của bạn. Ngài là Đấng Chúa tể toàn năng nắm trong tay mọi sự tốt lành đó, và Ngài yêu thương bạn. Hãy đến với Chúa Jê-sus!" Bây giờ, đối với chúng tôi thì đó là một chân lý hiển nhiên. Thế nhưng, không phải ai cũng hiểu ngay ra được những điều này. Bạn bè của tôi, là những người tài giỏi đáng kính, đọc qua cũng đã hiểu lầm rằng đây là tôi nói những chuyện không tưởng về Chúa Jê-sus, họ tưởng rằng tôi nói rằng có Chúa là không cần tiền bạc, rằng tôi kêu gọi bỏ tiền bạc mà đến với Chúa. Cho nên những gì tôi đã giải thích với những người bạn mình, tôi cũng muốn chia xẻ với anh chị em ở đây.
Thời gian. Tiền không thể mua được, nhưng Chúa là Đấng tạo hóa, Ngài tạo ra cả không gian và nắm cả thời gian này trong tay. Hơn nữa, Chúa còn giúp cho mình sống mà xử dụng thời gian hiệu quả, tức là một ngày cùng 24 tiếng đồng hồ thôi sẽ được việc hơn, hiệu quả hơn, đỡ căng thẳng hơn. Đấy là còn chưa nói đến cõi đời đời, ngoài cả thời gian nữa.
Châm ngôn 10:27 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va gia thêm ngày tháng; Còn năm tuổi kẻ ác sẽ bị giảm bớt đi.
Châm ngôn 3 1 . Hỡi con, chớ quên sự khuyên dạy ta, Lòng con khá giữ các mạng lịnh ta; 2 Vì nó sẽ thêm cho con lâu ngày, Số năm mạng sống, và sự bình an. 3 Sự nhân từ và sự chân thật, chớ để lìa bỏ con; Hãy đeo nó vào cổ, ghi nó nơi bia lòng con; 4 Như vậy, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người Con sẽ được ơn và có sự khôn ngoan thật. 5 Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, Chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; 6 Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.
Hạnh phúc. Tiền không mua được nhưng Chúa giúp cho ta tha thứ và nhịn nhục, làm được điều lành cho mọi người nhất là người thân mình, biết hòa thuận với nhau vì đã được hòa thuận với Trời, biết quan tâm hy sinh vì nhau như Chúa đã hy sinh vì mọi người, biết dạy dỗ và hướng dẫn con cái mình, người thân mình đến gần Chúa hơn để họ sống được phước hơn – chẳng phải là chìa khóa để xây dựng tổ ấm hạnh phúc sao? Còn nữa, đó là Chúa cho con người biết thỏa lòng với những gì mình có, nên lòng người thực sự tin cậy Chúa ít bị ảnh hưởng của sự ganh tị, ghen ghét, tham muốn không bao giờ hết của đời này, cho nên con người hạnh phúc với những gì mình có. Chuyện một chiếc lều tranh hai trái tim vàng thật sự, phải không?
Sự bình an. Tiền mua được giường, nhưng không mua được giấc ngủ, vì bất an, vì bệnh tật, vì mưu sinh (mưu mô sinh nhai) nhiều quá đầu óc căng thẳng,... dù căn bệnh mất ngủ có cội rễ là gì thì Chúa cũng chữa được, và rồi Kinh thánh còn nói Chúa ban cho sự bình an, chẳng phải như kiểu bình an thế gian này cho (là thứ bình an tạm mà tiền và lực có thể mua được). Bình an đó có được là khi mình biết mình sống phải trước mặt Chúa Trời, không chỉ sợ hãi về hình phạt, mà luôn hiểu ân điển và sự thương xót của Ngài. Thật tình là từ khi tin Chúa đến giờ tôi không hề bị mất ngủ một đêm nào, đã hơn 15 năm nay rồi đấy. Có câu này trong sách Thi thiên trong Kinh thánh đã cho tôi luôn được bình an thanh thản khi đi ngủ, và tôi muốn chia xẻ để tặng các bạn (đây là điều được một người tin kính Chúa đã kinh nghiệm và viết ra hàng ngàn năm trước rồi): Thi thiên 4:8 Hỡi Đức Giê-hô-va, tôi sẽ nằm và ngủ bình an; Vì chỉ một mình Ngài làm cho tôi được ở yên ổn.
Tiền mua được sách nhưng không mua được sự khôn ngoan. Đúng thật là như thế chứ còn gì nữa. Vì sự khôn ngoan không phải là kiến thức, mà là cách biết xử dụng những kiến thức mình có vào đời sống để có ích trong một tương lai. Không chỉ nói đến tương lai gần, những cái lợi trước mắt, mà là tương lai lâu dài, thậm chí đến cả cõi đời đời nữa. Những điều khôn ngoan đó ta chỉ có thể học được từ Đấng Tạo hóa, qua Lời của Ngài. Từ khi biết đọc Kinh thánh, tôi nhận thấy Kinh thánh có gì giống như quyển sách hướng dẫn xử dụng thường đi kèm những thiết bị dân dụng hiện đại, nhưng đó là để cho cuộc đời một con người. Khi mình biết xử dụng được những thông tin và kiến thức cho cuộc sống mình, thì sẽ có được sự khôn ngoan thật, giống như trong Châm ngôn đoạn 3 nói trên. Hoặc, câu này nữa: Ma-thi-ơ 7 24 Vậy, kẻ nào nghe và làm theo lời ta phán đây, thì giống như một người khôn ngoan cất nhà mình trên hòn đá. 25 Có mưa sa, nước chảy, gió lay, xô động nhà ấy; song không sập, vì đã cất trên đá.
Tiền mua được thuốc, đi khám bác sĩ được, nhưng không đem lại sức khỏe, thậm chí cũng chẳng thể đảm bảo được chữa lành. Thì chính nhiều người trong số người tin Chúa chúng ta lại kinh nghiệm vấn đề này quá là rõ. Trước kia tôi đã có kể cho các bạn về việc gia đình tôi được chữa lành như thế nào để có được con, và chính bản thân tôi cũng như vậy, từ khi tin Chúa được khỏe mạnh suốt từ đó đến giờ mà trước kia thì vẫn ốm vặt luôn. Hội thánh Tin lành Moscow chúng tôi có một vợ chồng bác sĩ, đang học nghiên cứu sinh trường Y bên này. Lâu không có con, khi được nghe biết về Chúa và Chúa chữa lành, thì có mang ngay lập tức. Câu chuyện sau đó còn kỳ diệu hơn nữa, là đến lúc chuẩn bị đi đẻ, người vợ (là bác sĩ phẫu thuật đang làm bác sĩ ở Việt nam được cử đi học) đi khám và bác sĩ bệnh viện mới phát hiện ra cô ấy bị bệnh tim. Vừa truyền thuốc chuẩn bị giúp đẻ là ngất đi liền, may vì cô ấy là bác sĩ nên hiểu và kịp giật dây truyền nước ra kịp. Sau đó bác sĩ khám và nói là vì hở van tim nên huyết áp không lên đủ để mà đẻ được, và cũng không thể gây mê được vì sẽ không ra khỏi cơn mê, và họ khẳng định chỉ có thể cứu hoặc mẹ hoặc con. Tôi đã động viên hai vợ chồng và cùng họ cầu nguyện với Chúa. Suốt gần một tháng bác sĩ không dám làm gì cả chỉ bảo phải đợi. Nhưng đó cũng là thời gian đủ để đức tin vào sự chữa lành của Chúa được lớn mạnh trong lòng người mẹ trẻ. Đến ngày quyết định mổ, đem ra đo huyết áp cho chị thì thấy lại bình thường. Họ tưởng là máy đo hỏng, lấy máy đo khác, thì thấy cũng vẫn trong mức bình thường, nên bác sĩ trưởng quyết định mổ gây tê, chỉ gây tê phần dưới mà không cần gây mê nữa. Thế là mổ xong và "mẹ tròn con tròn" chỉ trong vòng 1 tiếng rưỡi. Nói mẹ tròn con tròn vì cháu bé to và khỏe lắm, bây giờ so với những đứa cùng tuổi thì hơn hẳn các đứa trẻ khác...
Giăng 5: 6 Đức Chúa Jêsus thấy người nằm, biết rằng đau đã lâu ngày, thì phán: Ngươi có muốn lành chăng? 7 Người bịnh thưa rằng: Lạy Chúa, tôi chẳng có ai để quăng tôi xuống ao trong khi nước động; lúc tôi đi đến, thì kẻ khác đã xuống ao trước tôi rồi. 8 Đức Chúa Jêsus phán rằng: Hãy đứng dậy, vác giường ngươi và đi. 9 Tức thì người ấy được lành, vác giường mình và đi. Vả, bấy giờ là ngày Sa-bát.
Công vụ 10:38 Đức Chúa Trời đã xức cho Đức Chúa Jêsus ở Na-xa-rét bằng Đức Thánh Linh và quyền phép, rồi Ngài đi từ nơi nọ qua chỗ kia làm phước và chữa lành hết thảy những người bị ma quỉ ức hiếp; vì Đức Chúa Trời ở cùng Ngài.
Có tiền mua được địa vị nhưng không được sự tôn trọng. Con người được tôn trọng không phải chỉ vì địa vị, mà vì phẩm chất của con người. Địa vị cao nhưng do đạp lên đầu người khác mà lên, thì có được tôn trọng không? Chúa dạy con người và ban cho những ai tin Ngài một trái tim nhu mì, hạ mình, và thái độ phục vụ. Giống như Ngài thôi, đến thế gian mà không viết quyển sách nào, nhưng những sách về Ngài thì không bao giờ hết, chẳng làm Vua một ngày, nhưng những nhà lãnh đạo cả thế gian phải cúi mình kính phục và lắng nghe lời Ngài. Cho nên khi người tin Chúa học được làm theo tấm gương của Chúa dù phần nào thôi, thì chắc chắn chẳng phải xấu hổ với Trời, với người vì địa vị mình có.
Tiền không mua được cuộc sống, Chúa thì ban sự sống, cho muôn vật mọi loài, không chỉ loài người. Cái này thì quá là hiển nhiên và A-men rồi! Điều vĩ đại nhất trong tình yêu thương Thiên Chúa, đó là cho những kẻ tội nhân đầy dẫy như chúng ta lại được một cơ hội mới, trong cuộc sống mới. Và không phải là đầu thai lại vào một kiếp người khổ cực nữa đâu, mà là được sống với Chúa, trên thiên đường, trong trời mới đất mới là nơi chỉ có sự công bình cai trị. Tức là không phải chỉ có cuộc sống, mà là một cuộc sống khác hẳn, với chất lượng khác hẳn, tóm lại là đáng để mà sống.
Tiền mua thể xác nhưng không mua được tình yêu. Thế các bạn nghĩ ngày hôm nay người ta tin Chúa vì cái gì? Vì sao một người đã chết 2000 năm trước mà ngày nay chinh phục được lòng hàng tỉ con người? Vì tình yêu của Ngài và sự hy sinh của Ngài thời đó, và sự chăm sóc của Ngài ngày nay. Chỉ có sự hy sinh và tấm lòng vị kỷ mới cảm động lòng người, đúng không ạ? Người tin Chúa có trong lòng cùng một loại tình yêu thương như vậy, bởi Thần yêu thương đã ban cho mình và ngự ngay trong lòng mình. Cho nên người tin Chúa có khả năng yêu được cả kẻ thù của mình, tha thứ cho người làm mình mất lòng, và nhịn nhục với những sự hiểu lầm nữa. Đấy là chưa nói đến khả năng hạ mình và nhận lỗi. Chỉ có những người đã ăn năn với Đức Chúa Trời mới có thể hết lòng ăn năn lỗi lầm với người thân mình. Vì được Chúa yêu, nên ta cũng biết yêu, và tôn trọng từng cá nhân (chồng hoặc vợ mình) như là một tác phẩm vô giá của Chúa, không so sánh để so bì với người này người khác, vì vậy nên ta luôn giữ được lòng tin, sự tôn trọng, và tình yêu với nhau.
Và khi nhận thức ra những giá trị bề trong, thì người tin Chúa cũng sẽ biết đánh giá và tôn trọng người khác theo các phẩm chất bề trong, chứ không phải theo những tiêu chuẩn sớm nở tối tàn của xã hội người đời. Và như thế thì tình cảm của những con người đó mới bền vững, cả khi sức khỏe, sắc đẹp phai tàn, cả khi những địa vị, những danh vọng cũng dần xa vào dĩ vãng. Tóm lại, là chúng ta biết Chúa đủ quyền năng và lòng yêu thương chúng ta để Ngài ban cho chúng ta vừa được có tiền (qua những công việc mà tay mình làm), vừa có được trật tự đúng trong đời sống mình, và vừa có được những nhu cầu cao cả cho đời sống mình.
C. Đặt tiền vào đúng vị trí
Thế nhưng, không phải những điều đã nói trên đây là ai cũng nhận ra được và sống theo được. Cơ bản là nhiều người chưa đủ lòng tin vào Chúa. Khi không trông cậy Chúa, người ta sẽ trông cậy đồng tiền, và mọi giá trị đời sống của họ bị đảo lộn. Bạn thân mến của tôi ơi, bạn là người tin Chúa, là con cái Chúa thì cuộc sống của bạn được Chúa Cha chăm sóc và nâng đỡ, nhiều nhu cầu của bạn không nhất thiết phải giải quyết chỉ bằng tiền thôi đâu. Một khi trật tự cuộc sống bị đảo lộn vì đồng tiền, khi đó con người phải chịu đau khổ và bất hạnh liên miên, mà không biết vì đâu mà ra. Hơn nữa, những người đạt thành công (theo cách nghĩ của mình) bằng tiền bạc, họ cũng nghĩ rằng chỉ có tiền là được, và họ đo mọi sự bằng tiền, đó chính là sai lầm lớn nhất vì họ đánh mất những giá trị không thể thay đổi của cuộc sống. Đừng bắt chước cách nghĩ của những người dại đó. Đừng để đến chuyện vì mấy đồng tiền mà cãi cọ và bất hòa với người thân xung quanh mình, quên cả việc lo lắng quan tâm làm sao để họ được nghe được hiểu ra về Chúa mà được cứu. Đừng mải mê chạy theo đồng tiền (công việc), bận rộn và quên mất cả việc chăm sóc cho đời sống tâm linh mình. Hãy thử để ý xem nét mặt mình, khi gần Chúa tươi tỉnh và hồn nhiên như thế nào, và đăm chiêu lo lắng hay cáu bẳn ra sao khi xa Chúa, để hiểu ra mà xây đời sống mình cho đúng. Đừng ganh tị với những người thành công hơn mình (thậm chỉ cả khi đo theo thước đo người đời). Hãy so sánh mình với chính bản thân mình trong quá khứ, để không ngừng trưởng thành lớn lên. Đừng để đến nỗi vì ảnh hưởng và sức ép của đồng tiền, công việc, mà chúng ta phải có những quyết định thay đổi trong cuộc sống đến nỗi xa rời Chúa. Hãy dám tin cậy Chúa mà chọn đời sống cùng đi với Ngài, thậm chí hầu việc Chúa ngay cả khi chưa thấy có đủ những gì mình cần. Giống như cách nói của Kinh thánh, tôi từ trẻ đến giờ chưa thấy một ai tin cậy Chúa mà bị thất bại hoặc chết đói cả. Ngược lại, có nhiều người đã chọn sai, để đến nỗi đức tin gần như tàn lụi và chính đời sống vật chất của họ cũng bị tàn phá theo.
Chúa chúc phước cho con người cả qua tiền bạc, nhưng khi tiền cản trở con người đến với Đức Chúa Trời thì Ngài rất nghiêm khắc. Hình minh họa Chúa Jê-sus đuổi lũ đổi bạc khỏi đền thờ.
Tôi thích cách nói, rằng “tiền là một đầy tớ tốt, nhưng là một ông chủ tồi”. Nó không thể là mục đích, không thể là chúa của đời sống con người, không thể là nguồn trông cậy, không thể là sức mạnh, càng không phải là thước đo của đời sống thành công được. Hơn thế nữa, Kinh thánh nói rõ rằng sự tham tiền là cội rễ của mọi điều ác.
1 Ti-mô-thê 6: 6 . Vả, sự tin kính cùng sự thỏa lòng ấy là một lợi lớn. 7 Vì chúng ta ra đời chẳng hề đem gì theo, chúng ta qua đời cũng chẳng đem gì đi được. 8 Như vậy, miễn là đủ ăn đủ mặc thì phải thỏa lòng; 9 Còn như kẻ muốn nên giàu có, ắt sa vào sự cám dỗ, mắc bẫy dò, ngã trong nhiều sự tham muốn vô lý thiệt hại kia, là sự làm đắm người ta vào sự hủy diệt hư mất. 10 Bởi chưng sự tham tiền bạc là cội rễ mọi điều ác, có kẻ vì đeo đuổi nó mà bội đạo, chuốc lấy nhiều điều đau đớn. 11 Nhưng, hỡi con, là người của Đức Chúa Trời, hãy tránh những sự đó đi, mà tìm điều công bình, tin kính, đức tin, yêu thương, nhịn nhục, mềm mại.
Hãy tránh sự tham tiền, hãy tìm điều công bình, tin kính, đức tin, yêu thương, nhịn nhục, mềm mại. Phải chăng những lời Kinh thánh được ghi ra han ngàn năm trước vẫn quá ư là chính xác và hợp thời cho ngày hôm nay. Hãy tin cậy Chúa, mà làm điều lành. Hãy nuôi mình bằng sự thành tín của Ngài, và hãy học cách vui thỏa trong Chúa, thì Ngài sẽ ban cho chúng ta mọi điều lòng chúng ta ao ước.
Thi thiên 37: 3 Hãy tin cậy Đức Giê-hô-va, và làm điều lành; Khá ở trong xứ, và nuôi mình bằng sự thành tín của Ngài. 4 Cũng hãy khoái lạc nơi Đức Giê-hô-va, Thì Ngài sẽ ban cho ngươi điều lòng mình ao ước. 5 Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, Và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành việc ấy. 6 Ngài sẽ khiến công bình ngươi lộ ra như ánh sáng, Và tỏ ra lý đoán ngươi như chánh ngọ. 7 . Hãy yên tịnh trước mặt Đức Giê-hô-va, và chờ đợi Ngài. Chớ phiền lòng vì cớ kẻ được may mắn trong con đường mình, Hoặc vì cớ người làm thành những mưu ác. 8 Hãy dẹp sự giận, và bỏ sự giận hoảng; Chớ phiền lòng, vì điều đó chỉ gây ra việc ác. 9 Vì những kẻ làm ác sẽ bị diệt; Còn kẻ nào trông đợi Đức Giê-hô-va sẽ được đất làm cơ nghiệp. 10 Một chút nữa kẻ ác không còn. Ngươi sẽ xem xét chỗ hắn, thật không còn nữa. 11 Song người hiền từ sẽ nhận được đất làm cơ nghiệp, Và được khoái lạc về bình yên dư dật.
