Giả thiết "Mười Điều Răn" cho các bậc cha mẹ phải nên bắt đầu như thế này: "Chính vợ chồng phải chăm sóc nhau nhiều nếu họ muốn có sự chăm nom con cái của họ. Bổn phận số một của ông bố đối với con mình là yêu thương mẹ của nó; và ngược lại, nhiệm vụ ưu tiên của bà mẹ đối với con mình là yêu mến bố của nó".
Ông bố và bà mẹ nên nhớ luôn rằng mình cũng là vợ, là chồng và bởi đó tình yêu giữa họ phải gia tăng đồng thời cho con cái của họ. Trong gia đình, nếu mối quan hệ mà nó liên kết họ lại vẫn sống động và mạnh mẽ thì thường ra tất cả vận hành suôn sẻ và các vấn đề có thể giải quyết được.
Ông bố và bà mẹ nên nhớ luôn rằng mình cũng là vợ, là chồng và bởi đó tình yêu giữa họ phải gia tăng đồng thời cho con cái của họ. Trong gia đình, nếu mối quan hệ mà nó liên kết họ lại vẫn sống động và mạnh mẽ thì thường ra tất cả vận hành suôn sẻ và các vấn đề có thể giải quyết được.
Chúng ta có một vài nhận xét đơn giản về đề tài này, đôi khi bị lãng quên khi nói đến việc dạy dỗ con cái.
Các cực đối kháng thu hút nhau. Luôn luôn có một cách ứng xử nữ tính và cách ứng xử nam tính khi nhìn xem và đối mặt với thực tế cũng như với các vấn đề. Tính đa dạng này phải được nhìn thấy, đừng để nó bị bóp chết. Vai trò của người mẹ và người cha không được đảo ngược một cách nông nổi. Một trong hai người có thể buông xuôi bởi cảm thấy bị loại trừ. Sự khác biệt đó bổ sung cho nhau, làm hài hòa và hình thành một khuôn mẫu "của gia đình" khi nhìn xem và đánh giá sự vật.
Canh tân và thay đổi. Điều quan trọng là đừng để rơi vào sự đơn điệu buồn tẻ của các thói quen cũng đừng là chỉ duy trì ở một mức độ chấp nhận được. Lớn lên có nghĩa là đổi mới, phá vỡ những thói quen, để lắng nghe, để nhận biết những chuyển biến đang diễn tiến. Đừng nói chuyện cách máy móc với người khác, kẻ đã bị lên khuôn hoặc bị yên trí, nhưng với con người lúc này đây.
Đàn ông cũng nên nhớ rằng phụ nữ đảm nhận trọng trách trong việc nội trợ và do đó hiếm có thời giờ dành cho chính mình. Một người mẹ đã viết: "Nó sẽ tốt đẹp biết bao nếu thi thoảng người ta nhận ra rằng tôi là một con người, với những lúc bị nhục mạ, chán nản, yếu thế. Tóm lại tôi cũng là một con người như họ và tôi cũng có khả năng yêu thương lớn lao, cái mà bao người có thể lợi dụng tôi về nhiều mặt từ lời hứa tôn trọng tôi như một người bạn đời, chứ không phải như một con bò sữa."
Những ngày kỷ niệm, lễ hội, quà tặng, đi chơi và ăn ngoài trời cùng những thiệp chúc mừng chúng có thể phá tan những tầng mây xám vô vị của những thói quen bất trị.
Phá bỏ những bức tường ngăn cách đang vây bọc con tim. Một câu chuyện cổ kể về hai vị ẩn tu chốn sa mạc, họ sống trong các hang động gần nhau. Một trong hai vị tin rằng giờ đây ông gần đạt tới sự thiện hảo và không chấp nhận những cái thường ngày, ngay cả điều nhỏ nhặt, chẳng cần cả người kia. Để cụ thể hóa việc người kia còn xa sự thánh thiện là bao nhiêu, việc đầu tiên ông quyết định là đặt một tảng đá ở cửa hang mỗi khi người kia phạm điều gì đó sai trái. Sau một vài tháng trước cửa hang là một bức tường đá xám ngắt và ngột ngạt. Đôi khi chúng ta xây những bức tường như thế xung quanh trái tim mình, với những hòn đá to nhỏ hàng ngày của sự thù oán, mích lòng, lặng thinh, hờn dỗi, những vấn đề chưa được giải quyết.
Biểu lộ tình cảm là điều quan trọng, duy trì tính nhạy cảm trước nỗi đau của người khác. Chấp nhận sự bất toàn không thể tránh khỏi của người khác. Người nữ có nhu cầu truyền đạt tình cảm của mình, cảm nhận được nghe và được che chở; người nam có nhu cầu cảm thấy được đánh giá cao cho những gì họ đang là.
Giữ cho cánh cửa luôn rộng mở. Cánh cửa của sự hiểu nhau thình lình bị đóng lại với việc đánh mất sự tin tưởng, lòng kính trọng, tình yêu thương, sự đón nhận nhau và sự thông cảm. Nó xảy ra khi mọi thứ bắt đầu từ sự làm phát cáu, khi người ta đả thương nhau gây đau bởi những chuyện vặt vãnh, khi những cái dường như "dễ thương" bổng dưng trở thành dở dở ương ương dễ ghét.
Tình thế trở nên nặng nề u ám khi vợ và chồng luôn ở thế phòng ngự và cảm thấy bị tấn công ngay cả khi người kia chỉ đơn giản nói những gì họ cảm nhận.
Tình yêu, sự lãng mạn, lòng chung thủy. Gia đình vận hành khi nó là một tổ ấm yêu thương bền vững. Nó phải được hít thở một tình yêu bền bỉ và cụ thể, bởi vì đây là sự tiếp sức hàng ngày cho niềm hy vọng mà con trẻ cần có để nó sống còn trong cuộc đời.
Những ngày kỷ niệm, lễ hội, quà tặng, đi chơi và ăn ngoài trời cùng những thiệp chúc mừng chúng có thể phá tan những tầng mây xám vô vị của những thói quen bất trị.
Phá bỏ những bức tường ngăn cách đang vây bọc con tim. Một câu chuyện cổ kể về hai vị ẩn tu chốn sa mạc, họ sống trong các hang động gần nhau. Một trong hai vị tin rằng giờ đây ông gần đạt tới sự thiện hảo và không chấp nhận những cái thường ngày, ngay cả điều nhỏ nhặt, chẳng cần cả người kia. Để cụ thể hóa việc người kia còn xa sự thánh thiện là bao nhiêu, việc đầu tiên ông quyết định là đặt một tảng đá ở cửa hang mỗi khi người kia phạm điều gì đó sai trái. Sau một vài tháng trước cửa hang là một bức tường đá xám ngắt và ngột ngạt. Đôi khi chúng ta xây những bức tường như thế xung quanh trái tim mình, với những hòn đá to nhỏ hàng ngày của sự thù oán, mích lòng, lặng thinh, hờn dỗi, những vấn đề chưa được giải quyết.
Biểu lộ tình cảm là điều quan trọng, duy trì tính nhạy cảm trước nỗi đau của người khác. Chấp nhận sự bất toàn không thể tránh khỏi của người khác. Người nữ có nhu cầu truyền đạt tình cảm của mình, cảm nhận được nghe và được che chở; người nam có nhu cầu cảm thấy được đánh giá cao cho những gì họ đang là.
Giữ cho cánh cửa luôn rộng mở. Cánh cửa của sự hiểu nhau thình lình bị đóng lại với việc đánh mất sự tin tưởng, lòng kính trọng, tình yêu thương, sự đón nhận nhau và sự thông cảm. Nó xảy ra khi mọi thứ bắt đầu từ sự làm phát cáu, khi người ta đả thương nhau gây đau bởi những chuyện vặt vãnh, khi những cái dường như "dễ thương" bổng dưng trở thành dở dở ương ương dễ ghét.
Tình thế trở nên nặng nề u ám khi vợ và chồng luôn ở thế phòng ngự và cảm thấy bị tấn công ngay cả khi người kia chỉ đơn giản nói những gì họ cảm nhận.
Tình yêu, sự lãng mạn, lòng chung thủy. Gia đình vận hành khi nó là một tổ ấm yêu thương bền vững. Nó phải được hít thở một tình yêu bền bỉ và cụ thể, bởi vì đây là sự tiếp sức hàng ngày cho niềm hy vọng mà con trẻ cần có để nó sống còn trong cuộc đời.
Vợ chồng nên phải hâm nóng lại tình yêu cách định kỳ. Làm mới lại cách đều đặn các nghi thức lãng mạn, từ những bông hoa trao tặng nhau đến cái liếc mắt đưa tình nhìn bạn mình khi nói chuyện với nhau.
Các kẻ thù thật sự nham hiểm của gia đình là tính lơ đễnh. Thường không phải là vấn đề lớn gây đổ vỡ và chia rẽ gia đình, nhưng sự gỉ sét gây ra hiềm thù nằm trong sự lơ đễnh. Như người ta có thể nhận ra rằng nhiều tình huống khả dĩ cứu vãn tình thế nhưng lại bị bỏ qua, có lẽ những cái chẳng đáng là gì trong một tình trạng tột cùng lại gây nguy cơ đổ vỡ, vì sự lơ đễnh anh chồng đã chẳng thể nâng nổi một đôi vớ bẩn từ sàn nhà lên để mang lại một niềm vui cho vợ.
Các kẻ thù thật sự nham hiểm của gia đình là tính lơ đễnh. Thường không phải là vấn đề lớn gây đổ vỡ và chia rẽ gia đình, nhưng sự gỉ sét gây ra hiềm thù nằm trong sự lơ đễnh. Như người ta có thể nhận ra rằng nhiều tình huống khả dĩ cứu vãn tình thế nhưng lại bị bỏ qua, có lẽ những cái chẳng đáng là gì trong một tình trạng tột cùng lại gây nguy cơ đổ vỡ, vì sự lơ đễnh anh chồng đã chẳng thể nâng nổi một đôi vớ bẩn từ sàn nhà lên để mang lại một niềm vui cho vợ.
Trong một xã hội mà mọi thứ đều tạm bợ và "không hơn không kém" như ngày nay, dấn thân cho lòng chung thủy, sống và tái xác nhận sự trung thành, nó là điều cần cho các gia đình như nước cần cho hoa vậy.
Tìm kiếm sự quân bình đúng đắn giữa sự phụ thuộc và sự tự chủ. Một gia đình không thể là một loại doanh trại với vị chỉ huy và cấp dưới, cũng chẳng phải phân xưởng với ông chủ và nhân viên. Thật cần thiết để có được sự hòa hợp thật sự. Truyền đạt cho nhau thật nhiều, nhưng trên hết phải lắng nghe thật nhiều.
Tìm kiếm sự quân bình đúng đắn giữa sự phụ thuộc và sự tự chủ. Một gia đình không thể là một loại doanh trại với vị chỉ huy và cấp dưới, cũng chẳng phải phân xưởng với ông chủ và nhân viên. Thật cần thiết để có được sự hòa hợp thật sự. Truyền đạt cho nhau thật nhiều, nhưng trên hết phải lắng nghe thật nhiều.
Yêu đương và kết hôn người ta có thể làm trên đôi cánh của thiên thần với ước mộng cao xa bay bổng phi thực tế. Nhưng sống với nhau là không phải là chuyện máy móc: nó đòi hỏi phải học biết, lao tâm khổ tứ và sự hy sinh. Nó giống như học khiêu vũ vậy, khi người này bước tới, thì người kia phải bước lùi. Mỗi người phải tuân theo thứ tự của nhịp điệu. Nhưng người ta chỉ có thể được thực hiện được điều đó khi đang tay trong tay xiết bao ân tình.
Sống với nhau là một sứ mạng. Có lẽ đây là cái bí quyết lớn lao: hôn nhân là một giao ước cho một mục đích cao cả hơn. Không có đẳng cấp trong đó. Người ta cùng nhau đưa ra những quyết định. Với những chức vụ khác nhau, trách nhiệm không giống nhau. Nhưng nó cần phải giữ cho đôi mắt luôn hướng về một mục đích những gì có thể vượt ra ngoài tầm nhìn hẹp của một sự chung sống dưới một mái nhà để giúp đỡ nhau thăng tiến.
Sống với nhau là một sứ mạng. Có lẽ đây là cái bí quyết lớn lao: hôn nhân là một giao ước cho một mục đích cao cả hơn. Không có đẳng cấp trong đó. Người ta cùng nhau đưa ra những quyết định. Với những chức vụ khác nhau, trách nhiệm không giống nhau. Nhưng nó cần phải giữ cho đôi mắt luôn hướng về một mục đích những gì có thể vượt ra ngoài tầm nhìn hẹp của một sự chung sống dưới một mái nhà để giúp đỡ nhau thăng tiến.
Chúng ta sẽ thực hiện sự quan tâm đến nhau.
Lm. Đinh Quang Vinh chuyển dịch
Lm. Đinh Quang Vinh chuyển dịch